Không
phải lần đầu tiên tôi đọc những dòng này, về tình yêu đất nước, về những tấm
lòng cao thượng, nhưng bất chợt, trong một lần vào hiệu sách nhỏ trong trường
tôi học, vô tình bắt gặp cuốn Những tấm
lòng cao cả của EDMONDO DE AMICIS, tôi lại thấy mình cần phải học, phải
phấn đấu nhiều hơn nữa, trong học tập và trong cuộc sống. Tối nay tôi ngồi đánh
máy đoạn văn dưới đây, như một cách đầu tiên để ghi nhớ một khoảng khắc đáng
nhớ, để thấy rằng, đọc sách không bao giờ là vô nghĩa cả.
Tại
sao tôi yêu đất nước của tôi?
Câu
hỏi ấy chẳng đã gợi lên ngay trong ý nghĩa của con vô số câu trả lời hay sao?
Tôi yêu đất nước của tôi là vì mẹ của tôi sinh ra ở đó; vì dòng máu chảy trong
huyết mạch của tôi là hoàn toàn thuộc về đất nước tôi; vì dưới mảnh đất thiêng
liêng ấy đã chon những người mà mẹ tôi thương xót và cha tôi tôn kính; vì thành
phố mà tôi đã sinh ra, cái tiếng mà tôi nói, những quyển sách dạy tôi học; vì
em trai tôi, em gái tôi, bạn bè tôi và cả dân tộc vĩ đại mà tôi đang sống trong
đó, thiên nhiên tươi đẹp bao quanh tôi; tóm lại, tất cả những gì tôi thấy, tất
cả những gì tôi yêu mến, tôi kính phục, tất cả đều là những bộ phận hợp thành
đất nước tôi. Ô! Giờ thì con chưa thể hiểu hết tình yêu nước ấy được. Sau này,
khi khôn lớn, con sẽ cảm thấy rõ hơn; sau một cuộc đi xa trở về, một buổi sáng
nọ, tựa vào bao lơn của con tàu, con trông thấy ở chân trời những dãy núi xanh
biếc của đất nước con; bấy giờ con sẽ không tài nào cầm được những giọt lệ cảm
kích và môt tiếng kêu vui mừng.
Con
sẽ cảm thấy tình yêu nước, khi ở nơi xa lạ, giữa đám đông người dửng dưng với
con, con chợt nghe tâm hồn con đẩy con lại phía một người công nhân không quen
biết, khi đi qua đã nói một vài tiếng bằng ngôn ngữ của con. Con sẽ cảm thấy
qua cơn phẫn nộ đau làm con đớn đỏ mặt tía tai, khi con nghe một người nước
ngoài thóa mạ đất nước con. Con sẽ cảm thấy lòng yêu nước mãnh liệt hơn, và tự
hào hơn, khi sự đe dọa của một nước thù địch làm nổi lên một cơn bão lửa trên
Tổ quốc, và con thấy khắp nơi những thanh niên gương cao vũ khí, những người
cha ôm con và nói: Dũng cảm lên”, và những bà mẹ vui vẻ tiễn đưa quân đội lên
đường với lời chúc: “Hãy chiến thắng!”. Con sẽ cảm thấy lòng yêu nước như một
niềm vui thiêng liêng nếu con được hạnh phúc trông thấy những trung đoàn trở về
thành phố, quân số tiêu hao, quân sĩ kiệt lực, nhưng khóe mắt chói lọi vẻ rực
rỡ của chiến thắng; con sẽ cảm thấy lòng yêu nước khi trông thấy lá cờ ba màu
lỗ chỗ vết đạn; theo sau là một đoàn dài những dũng sĩ ngẩng cao đầu quấn băng
cánh tay buộc chéo vì thương tật; họ đi giữa một rừng người nhiệt liệt tung hoa
như mưa vào họ, gửi đến họ nào lời cầu chúc, nào những cái hôn, En-ri-cô ạ, lúc
đó con sẽ hiểu thế nào là tình yêu đất nước. Đó là một tình cảm vĩ đại và
thiêng liêng đến mức như thế này, con ạ. Giá một ngày nào đó, bố thấy con từ
một trận chiến đấu vì Tổ quốc mà trở về, bình yên vô sự, nhưng lại biết rằng
con, dòng máu và là đứa con thân yêu của bố, để bảo toàn tính mạng, đã trốn
tránh nguy hiểm… thì bố của con ngày nay mỗi lần con đi học về bố đón con với
một tiếng reo vui, lúc ấy bố sẽ đón con với một tiếng nấc đau đớn; bố sẽ không
con yêu con được nữa, và bố sẽ chết với nhát dao găm ấy vào tim.
Bố
của con.”
Trích
cuốn “Những tấm lòng cao cả” của tác giả EDMONDO DE
AMICIS, NXB Văn học, 2005, tr 125-128.
